Wszyscy wiemy, że 3 maj to święto narodowe związane z naszą pierwszą konstytucją. W tym roku mija 225 rocznica ustanowienia Ustawy Rządowej z dnia 3 maja. Przy tej okazji przyjrzyjmy się krótko jak to wszystko wyglądało w 1791 roku.
W powszechnym mniemaniu uważa się, że polska konstytucja jest drugą na świecie, tuż po amerykańskiej. Jest to jednak nieprawdą, ponieważ wyprzedzili nas jeszcze Szwedzi (chociaż kto by się nimi teraz przejmował? :) ). Niemniej jednak była jednym z pierwszych aktów prawnych w ówczesnej Europie, który w pełni mówił o trójpodziale władzy, czyli o wyraźnym podziale na władzę prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Konstytucja miała być swoistym gwarantem naszej niezależności od państw ościennych, chociaż jak się kilka lat później okazało, nie spełniła swojej roli.
Ustanowienie konstytucji
Konstytucja była głównym aktem, który powstał w trakcie trwania tzw. Sejmu Czteroletniego (1788-92), a za głównych jej autorów można uznać Ignacego Potockiego, króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz księdza Hugo Kołłątaja. W znacznej mierze powstawała ona w tajemnicy, a w momencie ogłoszenia budziła oburzenie ze strony ambasadora Rosji oraz dużej części szlachty. Mimo, iż był to najważniejszy w owym czasie akt polskiego prawa to został przyjęty w uproszczonym trybie, bez dokładnego policzenia wszystkich głosów i to również powodowało późniejsze dyskusje. Tak czy inaczej 11 artykułów zostało przegłosowanych 3 maja, a 5 maja weszły one w życie. Poza artykułami ważny jest wstęp, który można uznać za głos Narodu, a swoim kształcie jest niemal dziełem literackim.
Po 225 latach wiemy, że mimo wszelkich starań konstytucja nie uratowała Polski przed rozbiorami. Niektórzy twierdzą, że nawet przyspieszyła ten proces, ponieważ Rosjanie byli oburzeni aktem, który miał podkreślać polską suwerenność. Warto jednak zwracać uwagę starania Polaków i pamiętać, że konstytucja, niezależnie jaka, jest aktem świętym. Musi ona być adekwatna do otaczającego świata, ale nie może być łamana, dowolnie interpretowana i zmieniana częściej niż rządowe limuzyny.
Źródła:
obraz- "Konstytucja 3 Maja" Jan Matejko wikipedia.org
http://poznaj.sejm.gov.pl/historia-sejmu/polskie-konstytucje/konstytucja-3-maja.html
